پایان کابوس چهار ساله ترامپ و استارت بایدن در فضای پادگانی واشنگتن

پس از گذشت  چند ماه بحرانی در صحنه سیاست و حکمرانی آمریکا امروز (چهارشنبه) 20 ژانویه / اول دی، جو بایدن و معاون او کاملا هریس به عنوان چهل‌ و ششمین رئیس‌جمهور سوگند یاد کردند. نکته قابل توجه در این مراسم غیبت دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا بود که به دلیل عدم پذیرش نتایج انتخابات حاضر به حضور در این مراسم نبود. اما در غیاب ترامپ سه رئیس‌جمهور سابق آمریکا (باراک اوباما، جورج بوش و بیل کلینتون) و نمایندگان سنا و همچنین مایک پنس معاون ترامپ حضور داشتند.

جو بایدن در بخشی از سخنرانی خود در مراسم تحلیف، تاکید کرد: : «امروز روز دموکراسی است. امروز روز آمریکاست. امروز روز امید است. علی رغم حمله اخیر به کنگره ما بار دیگر کنار هم قرار گرفتیم تا انتقال مسالمت‌آمیز قدرت انجام شود. امروز ما نه پیروزی یک نامزد انتخاباتی بلکه پیروزی یک آرمان را جشن می‌گیریم.»

هر چند مراسم انتقال قدرت برخلاف برخی پیش‌بینی‌ها، به صورت مسالمت آمیز صورت گرفت اما واقعیت امر این است که شاید بی‌سابقه‌ترین روز مراسم تحلیف در تاریخ کاخ سفید در فضایی شبیه به میدان جنگ برگزار شد. در این مراسم شهر واشنگتن به طور کامل در فضایی امنیتی و نظامی قرار گرفته بود تا از احتمال طغیان طرفداران افراط‌گرای ترامپ ممانعت به عمل بیاید. مجموع روند تحولات سیاسی آمریکا طی چند ماه منتهی به روز مراسم تحلیف بایدن، نشان‌گر آن است که این کشور در مسیری غیرقابل بازگشت قرار گرفته و طی روزها و سال‌های آینده شاهد عصر پساترامپیسم در آمریکا خواهیم بود.

ترامپ رفت و ترامپیسم ماند!

هر چند دونالد ترامپ پس از ماهها جنجال نهایتا شکست را به صورت تلویحی و نه رسمی پذیرفت و از کاخ سفید خارج شد، اما سخنان پایانی او در آستانه خروج از کاخ سفید، نشان‌گر آن است همچنان عواقب و تاثیرات ترامپیسم بر فضای سیاسی کشور آمریکا باقی خواهد ماند.

ترامپ در سخنرانی خداحافظی خود با هوادارانش گفت: «من در انتخابات 75 میلیون رأی کسب کردم که هیچ رئیس‌جمهور مستقری در تاریخ آمریکا این میزان رأی کسب نکرده است. ما به یک شکلی (دیگر) باز خواهیم گشت.» او همچنین، تاکید کرد: «ما ارتش آمریکا را از نو ساختیم، یک نیروی جدید به نیروهای نظامی آمریکا افزوده شد. ما کشور را در موقعیتی قرار داده‌ایم که هرگز سابقه نداشته است. کارهایی که ما انجام دادیم باورنکردنی بودند و ما بدون حمایت شما نمی‌توانستیم این کارها را انجام دهیم.»

علاوه بر این اظهارات، روزنامه وال استریت ژورنال، در گزارشی نوشت: «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری آمریکا در تلاش برای تاثیر مستمر پس از ترک کاخ سفید به همراه معاونانش موضوع تاسیس یک حزب سیاسی جدید را بررسی کرده است.  این روزنامه به نقل از منابع آگاه نوشت: «ترامپ فکر تاسیس حزبی به نام وطن‌پرستان‌ را به همراه تعدادی از معاونان و نزدیکانش بررسی کرده است.»

دز واقع هر چند دونالد ترامپ از کاخ سفید خارج شده اما اظهارات و تلاش‌های او برای ایجاد حزب سیاسی جدید و بازگشت مجدد به عرصه سیاسی، نشان‌گر آن است که ترامپیسم و افکار نژادپرستانه رئیس‌جمهور سابق آمریکا، در سال‌های آتی در سطحی کلان‌تر تقویت خواهد شد و این موضوعی است که به طور حتم برای سیستم سیاسی مستقر در آمریکا مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد.

تحلیف در آماده‌باش کامل نظامی

مراسم تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، در شرایطی برگزار شد که استقرار هزاران نفر از نیروهای مسلح گارد ملی ایالات متحده در واشنگتن و حتی افزایش تعداد آن ها به ۲۵ هزار نفر در روز مراسم تحلیف جو بایدن، باعث بود این پایتخت به صحنه‌ای از سنگربندی‌های نظامی شده تبدیل شود. در این میان، گزارش شده  پلیس «اف‌بی‌آی» از بیم آنکه مبادا گارد ملی به جزئی از طرح حمله به آمریکا تبدیل شود نظارت بر نیروهای آن را تشدید کرده بود.

در واقع، پس از شورش آشوبگران طرفدار ترامپ و یورش آن‌ها به کاخ کنگره در ۶ ژانویه به منظور تعلیق روند تایید پیروزی بایدن، هنوز سایه ترس و اضطراب از تنش و هرج و مرج بر واشنگتن سنگینی می‌کند و استقرار و تردد نظامیان مسلح و نیروهای پلیس با خودروهای زرهی در خیابان های مسدود شده با بلوک های بتونی، منطقه نظامی را تداعی می کند؛ دست کم دو غیرنظامی مسلح در روزهای اخیر در حومه منطقه قرمز دستگیر شده‌اند.

با وجود انتقال مسالمت آمیز قدرت، موسسه نظرسنجی ایپسوس، نتایج پیمایشی را منتشر کرده که نشان می‌دهد مسائل این روزهای آمریکا نه بحرانی گذرا بلکه چالشی ریشه‌دار و برآمده از واقعیت‌های میدانی است. نتایج این نظرسنجی نشان داده که در آن از هر 5 آمریکایی 4 نفر معتقد است که آمریکا در حال فروپاشی است. این امر نشان‌گر آن است که جامعه آمریکا بعد از ترامپ دورانی از بحران و نگزانی گسترده را سپری خواهد کرد و هیچ‌گاه نمی‌توان بازگشت وضعیت به شرایط گذشته را انتظار داشت.

برنامه 10 روز ابتدایی حضور بایدن در کاخ سفید

روی کار آمدن بایدن به عنوان رئیس‌جمهور جدید آمریکا، در وضعیت غیرمعمول ایجاد شده از سوی ترامپ این پرسش را برای ناظران سیاسی و حتی عامه مردم ایجاد کرده که بایدن در روزهای ابتدایی حضور خود در کاخ سفید چه اقداماتی را در پیش خواهد گرفت؟ در این زمینه، رئیس دفتر آتی کاخ سفید خبر داد که رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا در ۱۰ روز نخست فعالیت خود اقدام‌هایی در زمینه بازگشت این کشور به پیمان‌های جهانی و لغو و تمدید برخی از تصمیم‌های دولت پیشین اتخاذ خواهد کرد. ران کلین رئیس دفتر آتی کاخ سفید در بیانیه‌ای اهم اقدام‌های اجرایی جو بایدن رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا در روزهای آتی را برای کارکنان ارشد این نهاد برشمرد.

به نوشته کلین، جو بایدن روز تحلیف (۲۰ ژانویه /۱ بهمن) و در نخستین روز فعالیت، از وزارت آموزش خواهد خواست تا وقفه جاری در بازپرداخت وام‌های دانشجویی و بهره آن را برای میلیون‌ها آمریکایی‌ای که وام دانشجویی فدرال دریافت کرده‌اند، تمدید کند. وی همچنین با صدور فرمانی آمریکا را دوباره به پیمان آب و هوایی پاریس ملحق خواهد ساخت. بایدن در فرمانی دیگر ممنوعیت ورود اتباع برخی از کشورهای مسلمان به آمریکا را لغو خواهد کرد.

وی همچنین برنامه ۱۰۰ روز با ماسک را آغاز کرده و پوشیدن ماسک در اماکن و مناطق متعلق به دولت فدرال و حین سفرهای بین ایالتی را الزامی خواهد کرد. بایدن در نخستین روز کاری محدودیت‌های سراسری اخراج مستأجران و ضبط املاک را برای بیش از ۲۵ میلیون آمریکایی تمدید خواهد نمود. در ادامه این بیانیه آمده است که بایدن ۲۱ ژانویه (۲ بهمن) اقدام‌های اجرایی در خصوص تغییر مسیر بحران کووید ۱۹ و بازگشایی بی‌خطر مشاغل و مدارس را در کنار گسترش آزمایش‌ها و افزایش حفاظت از کارگران و برقراری پروتکل‌های شفاف بهداشت عمومی اتخاذ خواهد کرد.

بایدن ۲۲ ژانویه (۳ بهمن) از سازمان‌های عضو کابینه خواهد خواست تا اقدام فوری را برای ارائه کمک اقتصادی به خانواده‌های آسیب‌دیده از همه‌گیری کرونا انجام دهند. وی همچنین بین ۲۵ ژانویه تا ۱ فوریه (۶ تا ۱۳ بهمن) اقدام‌های اجرایی بیشتری برای ترغیب بیشتر خرید کالاهای ساخت آمریکا، حمایت از جوامع رنگین‌پوست و دیگر جوامع محروم و اصلاح نظام قضایی کیفری اتخاذ خواهد کرد.

علاوه بر این رئیس جمهور جدید آمریکا اقدام‌های اجرایی بیشتری در زمینه بحران آب و هوایی با توجه اضطراری به مطالبات علمی و حصول اطمینان از مبنای علمی تصمیم‌گیری‌های دولت انجام خواهد داد. وی همچنین گام‌های اولیه برای گسترش دسترسی به خدمات بهداشتی برای زنان کم‌درآمد و رنگین‌پوست را اتخاذ کرده و در حوزه مهاجرت و مرزبانی روند پیوند خانواده‌های جدا افتاده در مرز را آغاز خواهد نمود.

بایدن در حالی وارد کاخ سفید می‌شود که دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری فعلی آمریکا بحران‌های زیادی را برای وی به ارث گذاشته و آمریکا بالاترین آمار ابتلا و جان‌باختگان کرونا را دارد و در هفته‌های اخیر گسترش این بیماری شدت گرفته است. بایدن قصد دارد طرحی ۱.۹ تریلیون دلاری برای احیای اقتصاد معرفی کرده و گفته می‌شود که قصد لغو پروژه خط لوله انتقال نفت کانادا به آمریکا را دارد.

هجوم مهاجران به آمریکای پساترامپ

همزمان با پایان کار ترامپ درکاخ سفید، سیل هجوم پناهجویان از آمریکای جنوبی به سمت آمریکا، در سطحی بی سابقه به جریان افتاده است.  گذشته از انگیزه این قشر آسیب پذیر در یافتن شرایط بهتر کار، زندگی، تحصیل و در یک کلام آینده ای بهتر که سبب شده تا راهیِ مسیر پر فراز و نشیب مهاجرت شوند، وعده‌های جو بایدن رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا در پایان دادن به سیاست‌های سختگیرانه دولت قبلی نیز موجب تقویت تلاش این پناهجویان شده است.

«ترامپ به دنبال اعمال محدودیت برای مهاجرت به آمریکا، هشدار ترامپ از اخراج میلیون‌ها مهاجر»، «پرونده رسیدگی به سیاست ترامپ در قبال مهاجران مکزیکی روی میز دادگاه عالی آمریکا»، «ترامپ برنامه حمایت از مهاجران فاقد مدارک شناسایی موسوم به داکا را حذف کرد»، «رویارویی مهاجران آمریکای مرکزی با تهدیدات ترامپ»؛ این‌ها تنها گوشه ای از تیترهای رسانه‌ها مرتبط با بحران مهاجرت در دوره چهارساله حضور ترامپ است. 

در این میان، هزاران مهاجر هندوراسی از روز جمعه از شهر شمالی «سان پدرو سولا» به سمت گواتمالا به راه افتاده تا برای تحقق «رویای آمریکایی» از مرز مکزیک خود را به آمریکا برسانند. بحران مهاجرتی که در هندوراس امروز شاهد آن هستیم بازتاب بحرانی است که این کشور از سال ۲۰۰۹ با آن دست و پنجه نرم می‌کند و در سال ۲۰۲۰ وخیم تر شده است.

به نوشته بی بی سی، یک مقام ارشد دولت بایدن که نامش فاش نشده، گفته است مهاجرانی که در تلاش برای درخواست پناهندگی در آمریکا هستند باید بدانند که نمی‌توانند بلافاصله وارد ایالات متحده شوند. به گفته این مقام، دولت بایدن اولویت را به مهاجرانی می‌دهد که هم‌اکنون بدون مدارک قانونی در آمریکا زندگی می‌کنند، نه کسانی که تازه به سمت این کشور راه افتاده‌اند.

تارنمای تحلیلی «پراجکت سیندیکیت» در گزارشی نوشت: اکثریت مهاجران غیر قانونی که با عبور از مرزهای جنوبی ایالات متحده وارد این کشور می‌شوند از سه کشور السالوادور، گواتمالا و هندوراس هستند که بی تردید این «مثلث شمالی» آمریکای مرکزی مورد توجه دولت آینده بایدن خواهند بود. شواهد نشان می‌دهد که وقتی سرانه تولید ناخالص داخلی یک کشور به حدود هشت هزار دلار برسد، تمایل به مهاجرت به شکل قابل توجهی کاهش می‌یابد. در حال حاضر سرانه تولید ناخالص داخلی گواتمالا و السالوادور حدود چهار هزار دلار و هندوراس حدود دو هزار و ۵۰۰ دلار است. 

به نوشته پراجکت سیندیکیت، دولت ترامپ در سال ۲۰۱۹ با هدف تحت فشار گذاشتن این سه کشور در مهار جریان مهاجرت و تغییر سیاست های مرزی در حالی نسبت به مسدودی کمک ۴۵۰ میلیون دلاری به این منطقه اقدام کرد که به دنبال آن شماری از برنامه‌های رشد و توسعه لغو شده و نا تمام ماند.

دولت آمریکا که در سال‌های اخیر ساخت دیوار مرزی با مکزیک را به عنوان اهرم بازدارنده از ورود مهاجران لاتین تبار به این کشور کلید زده است، در ماه‌های پایانی سال ۲۰۲۰ تلاش‌هایش را برای تکمیل ساخت دیوار مرزی بین ایالات متحده و مکزیک دو چندان کرد تا این پروژه پیش از آغاز مراسم تحلیف جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب آمریکا پایان یابد. به گزارش روزنامه نیویورک تایمز، ساخت این دیوار مرزی که تا نوامبر ۲۰۲۰ به  ۴۰۰ مایل رسید، چند ماه مانده به مراسم تحلیف جو بایدن در ۲۰۲۱، شدت گرفت.